WRO-ға қатысу жолындағы әлеуметтік-экономикалық кедергілер

Beyond Robotics жобаның барлық мақалалары
Робототехника саласындағы мамандық
Робототехника саласындағы нәзік жандылар
Америкалық бұрыштар: құрал-жабдықтар мен жобалық жұмыстар
Робототехника бойынша сайыстарға қалай қол жеткізсе болады?
НЗМ-нің емес оқушылары робототехника бойынша олимпиадаға қалай қатысу мүмкіндігіне ие болады?

«Көрсету стендісіндегі көршілеріміз, Германиядан келген команда, роботтың қосымша бөлігін кесіп алу үшін бізді қарапайым арамен қалай азап шеккендігімізді көріп, өздерінің шағын электрлік тегістеуішін ұсынды және бірнеше секунд ішінде бөлшек кесіле қалды. Мұндай машинаның болуы әр команда үшін пайдалы болар еді, бірақ оны біздің мектептегі жақсы шеберханадан да табу мүмкін емес. Сайыстағы жігіттер туралы басқа не айтуға болар еді? » - деп World Robot Olympiad \(2018\) қатысқан, Қазақстан ұлттық құрамасының мүшесі болған Ратмир Сартбаев еске алады.

World Robot Olympiad (WRO) немесе Дүниежүзілік роботтар олимпиадасы робототехника бойынша ең ірі және беделді жарыстардың біріне айнала отырып, қызықты инженерлік мәселелерді шешу арқылы олардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға мүмкіндігінше көп жастарды қамтамасыз етуге бағытталған. Жыл сайын WRO таңдай қақтыратын роботтар жасауға дайын жас энтузиасттар үшін ортақ оқу платформасын ұсынып, қатысушыларды, ата -аналар мен жаттықтырушыларды \(85\) елдер мен аймақтардан тартады.

Дегенмен барлық жас энтузиасттар соңғы кезеңге өте алмайды. Бұл WRO ұлттық ұйымдастырушыларының жергілікті таңдауы ғана емес: қатысушылар көп жағдайда үнемі ілесіп жүретін әлеуметтік -экономикалық кедергілерге тап болады, оларды әрқашан жеңуге болмайды. Бұл мақалада біз WRO жолында қандай экономикалық және әлеуметтік кедергілер бар екенін, жеңіске жетуге үміттенетін роботтың құны қанша болатынын егжей-тегжейлі талдаймыз және WRO -ға қатысу - бұл тек табандылық пен білім ғана емес, сонымен қатар, биік дәрежелілік.

Робототехника шығындарды білдіреді ме?

Робот қымбат па? Бәсекеге қабілетті робот жасау қанша тұрады? Ол үшін қандай материалдар қажет?

WRO қатысушыларының барлығы дерлік мықты жобаны әзірлеу үшін материалдар мен жабдықтардың қымбаттығы проблемасымен бетпе-бет келеді. Әдетте, ең қымбат жобалар ашық категорияда (open category) болады, ал бұл кезде негізгі категориядағыдай (regular category) және роботтар футболында тек Lego бөлшектері қолданылуы керек. Ашық категорияда, керісінше, қолданылатын материалдар тек робот жасаушылардың шығармашылық және қаржылық мүмкіндіктерімен шектеледі. Әр түрлі категориядағы роботты құрастыру қанша тұратынын бірге білейік.

Негізгі категория мен футбол роботтарына тек Lego стандартты жиынтығына рұқсат береді. Әдетте бұл - Lego Mindstorms EV \(3\). Қазақстанда бұл жиынтық орташа бағамен \(215\) мың теңгеден сәл асады. Сонымен, \(215\) мың теңге роботты құрастыруға арналған «себетке» түседі. Бұл қазірдің өзінде өте үлкен, кейде қол жетімді емес сома, әсіресе, мектептері бұл жинақтарды сатып алуға демеушілік көрсетпейтін балалар үшін. Бірақ Lego Mindstorms EV \(3\) -нің үлкен артықшылығы - оларды қайта пайдалану: оның бөлшектерін қайта пайдалануға болады және жыл сайын бір жиынтықпен Олимпиадаға қатысуға болады!

Ашық категорияда бәрі оңай емес. Ең бәсекеге қабілетті роботтарға Lego Mindstorms EV\(3\) стандартты бөлшектерінен жақсырақ бөлшектер мен материалдары қажет. Сонымен қатар, бұл детальдар көбінесе «бір реттік» болып табылады, өйткені іс жүзінде әрбір жоба өте ерекше, теңшелген бөлшектерді қажет етеді.

Сонымен роботтарды құрудағы көп жылдық тәжірибеге сүйене отырып, роботтың «қаңқасын» жасау үшін ең көп қолданылатын материал алюминий бұрышы мен әр түрлі пішіндегі алюминий профильдері болып шықты. Бұл материал жеңіл құрылымды жоғалтпастан (алюминий негізіндегі роботтарды тасымалдау оңай) жеткілікті құрылымдық беріктік береді. Қазақстанда мұндай бұрыштардың бағасы әр метр үшін \(1000\) - \(2000\) теңгеге дейін өзгеруі мүмкін. Бір робот үшін бірнеше ондаған метрге дейін алюминий бұрыштары жұмсалуы мүмкін. Осылайша \(20\) мың теңге себетке жіберіледі.

Қазіргі заманғы жобаларда \(3\)D-принтерінде басылған бөліктер жиі кездеседі, ал ол өз кезегінде әр түрлі корпустарды, қосылымдарды, шағын механизмдерді және басқаларын жобалауға үлкен мүмкіндік береді. \(3\)D-принтерінің болуы және оны басып шығару үшін пластмасса үшін белгілі бір шығындар қажет: филаменттің килограммы үшін шамамен \(7000\) теңге. Және бұл шикізаттың бәрін кесу, біріктіру, қайрау, өңдеу керек. Бұл құралдарды да, шығын материалдарын да қажет етеді: желім, бұрғылар, дәнекерлеу ағыны, қалайы, бекіткіштер және т.б. Cонда филаменттер мен шығын материалдары үшін \(30\) мың теңгеден астам қаражат «must-have» себетіне түседі.

Роботтың корпусын құрастырғаннан кейін бұл «қаңқаға» «бұлшықеттер» мен «ми», яғни, механика мен электроника толтыру қажет: мұнда бәрі жобаның техникалық күрделілігіне байланысты. Олимпиадалық роботтар үшін стандартты болып табылатын Arduino тақталары мен электроникасынан басқа (бір жиынтыққа \(12\) мың теңге) көптеген роботтар анағұрлым күрделі жабдықтармен жабдықталған. Мысалы, әйгілі Raspberry Pi шағын компьютерінің бір тақтасы \(30\) мың теңгедей тұрады, бірақ кейде оған басқа құрылғылар қажет болады: сенсорлар мен интерфейстерден кіші экранға дейін (барлығы бірге \(50\) мың теңгеден көбірек шығады). Егер сіздің роботыңыз өркениеттен алыс болуды болжаса, онда оны жаңартылатын энергия көздерімен қамтамасыз ету қажет: көбінесе күн батареясы (\(4000\) теңге) қолданылады. Барлығы: \(100\) мың теңге болашақ роботтың «себетіне» кетеді.

Ашық категорияға арналған жобаны әзірлеу шығындарын дәл болжау өте қиын екенін түсіну маңызды. Сондықтан қатысушылар роботтың соңғы бағасы біздің «себеттегі» мөлшерден асып кетуі немесе жетпеуі мүмкін екеніне дайын болуы керек. Ашық категориядағы жоба \(500\) мың теңгені де құрауы мүмкін және мұнымен шектелмейді.

Роботқа шеберхана қажет пе? Жоғары деңгейлі роботтың шеберханасы қандай болуы керек?

Дүниежүзілік робот олимпиадасының көптеген қатысушылары үшін материалдардың қаржылық бағасы жалғыз экономикалық мәселе емес. Жарыс роботы - бұл күрделі техникалық құрылғы, ол әдетте әр үйде бар сияқты қарапайым құралдар жиынтығынан жасалына аламайды. Әсіресе, күрделілігімен ерекшеленетін ашық категориядағы роботтар техникалық жабдықталған шеберханаға өте мұқтаж.
Роботты әзірлеу және жобалау үшін кем дегенде қажетті құралдары бар шағын шеберхана қажет: бұрағыш, темір аралық, бұрғы немесе бұрағыш, балға, қысқыш, тістеуік, ыстық желім тапаншасы, кеңсе пышағы , \(3\)D-принтер, компьютер. Әрине, сіз бұл тізімдегі нәрселерсіз-ақ жұмыс істей аласыз, бірақ бұл роботты әзірлеуді жеңілдете алуы, тездетуі немесе бағасын төмендетуі екіталай. Мұндай шеберхана шамамен \(350\) мың теңге тұрады, бірақ кейде бұл да жеткіліксіз болып жатады.

Бірақ тек «жаңа заттар» болу міндетті емес! Ескі құралдарды қалпына келтіру, қолдану және қолдан құралдарды жасау WRO ашық категориясына арналған роботты жасаудың сапасын, жылдамдығын және ыңғайлылығын күрт жақсартады.

Дегенмен робототехниканың мамандандырылған зертхана-шеберханасы әлдеқайда үлкен артықшылық береді. Мұндай жерлерде стандартты құралдардан басқа, бірден \(3\)D-принтерлерін, \(3\)D-модельдеу және нейрондық желілермен жұмыс істеуге арналған өнімді компьютерді, әр түрлі білдектерді, электроникамен жұмыс істеу үшін жақсы жарықтандыруды таба аласыз және жоғары қауіпсіздік стандарттарына ие боласыз. Мұндай шеберхананы демеушілерсіз өз бетімен құрастыру бір миллион теңгеден асады. Мұндай кәсіби шеберхананы өз гаражында ұстайтын балалар жоқ шығар.

Қазіргі кезде кейбір университеттер мен білім беру орталықтары, жеке және мамандандырылған мектептер, сондай-ақ, робототехника курстары немесе клубтары бар мектептерде мұндай зертханалар бар. Олардың кейбірінде тілек білдірушілер мектептің құрал-жабдықтарын қолдана отырып, келіп, өз жобасын жасай алады. Белгілі бір оқу орнының ресурстарын пайдалануға болатынын білу үшін осы мектептің өкілдеріне хабарласу қажет, көп жағдайда сіздерге бас тартпайды. Бұл зертханаларға қол жеткізе алатын оқушылармен немесе студенттермен бірлесіп, жобаны әзірлеуге болады.

Дәл осындай шеберханалар Қазақстанның үш қаласындағы, атап айтқанда, Алматыдағы, Нұр-Сұлтандағы және Өскемендегі MakerSpace-те барлығына тегін ашық.

Карантиндік шектеулерге байланысты американдық бұрыштар мен Makerspace-тің жұмыс уақыты өзгеруі мүмкін. Жұмыс кестесін әлеуметтік желілер немесе электрондық пошта арқылы алдын ала нақтылап алған жөн.

Алайда тегін шеберханалар робототехниканың әлеуметтік-экономикалық мәселесін толық шеше алмайды. Сонымен Алматы мен Нұр-Сұлтан сияқты Қазақстанның ірі қалаларында тұратын адамдар үлкен артықшылықтарға ие: ақысыз жабдықталған шеберханалар, әр түрлі клубтар мен мектептерде өз жобаларын жүзеге асырудың көптеген нұсқалары, сонымен қатар мегаполистердің ақпараттық ағындарына шоғырланған жақсы білім деңгейі. Дегенмен Makerspace және Makerspace Expands! жобасы республиканың басқа қалаларында жаңа шеберханалар ашу арқылы және сол арқылы өңірлерден қызығушылық танытқан балалар мен ересектерге робот техникасын тегін үйрену мүмкіндігін беру арқылы осы жағдайды өзгертуге ұмтылуда.

Роботтық жобаларға арналған жабдықтар мен материалдардың жетіспеушілігі, сондай-ақ, қатысушыларға қаржылық қолдаудың болмауы WRO-ға қатысушы басқа елдердің проблемасы болып табылады. Қол жетімді бағамен шеберхана, \(3\)D-принтер немесе қажетті материалды табу —Орталық Азия мен Таяу Шығыстың көптеген жігіттері үшін мүмкін емес тапсырма.

«Мен халықаралық роботтар олимпиадасында және әлемдік робот олимпиадасында өз елімді таныстырған бірінші бангладеш болдым. Біз үшін басты қиындықтардың бірі — материалдар мен құралдарды табу болды: Бангладеште Amazon немесе AliExpress сияқты қызметтер жоқ. Сондықтан біз бала кезімізден өз қолымызбен аспаптар жасауға дағдыланғанбыз. Сонымен, мен WRO-ға қатысу үшін өзім \(3\)D-принтерін құрдым. Байқаудың өзінде мен әр түрлі елдерден келген WRO қатысушылары арасында материалдар мен құралдардың құнында үлкен айырмашылықты байқадым, — дейді Бангладештен келген робототехника бойынша ең үлкен команданың жетекшісі Khairul Islam. — Өкінішке орай, біздің жобаны дамытуды ешкім қаржыландырмады және бұл Бангладеште ғылыммен айналысатын адамдар үшін жиі кездесетін жағдай. Бізге WRO-\(2019\) финалдық кезеңіне Венгрияға билеттер үшін ақша төленбеді. Біз WRO-дан оралғанда, әкімдік жеңісімен құттықтады. Бірақ мұның бәрі жарыстан кейін болды ».

WRO - \(2019\) Қазақстан ұлттық құрамасының мүшесі Пак Элина осындай жағдайға тап болды. Элинаның мектебі Венгрияға World Robot Olympiad соңғы кезеңіне бару үшін қаржы бөле алмады. Бірақ Элина үмітін үзбеді. Оның жетекшісі Білім және ғылым министрлігінің өкіліне жүгінді, WRО-ның ұлттық кезеңінде бірінші орынды жеңіп алған және халықаралық кезеңге іріктелген, болашағы зор студент Элина туралы толығырақ айтып берді.
Жетекшісінің қолдауы мен табандылығының, сондай -ақ Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі өкілдерінің көмегінің арқасында Элина өзіне және оның серігіне ұшу мен тұру үшін қаражат ала алды: \(2019\) жылы WRO қатысу бір миллионнан аса теңге құрады. Олимпиададан кейін ҚР Білім және ғылым министрлігі Элинаның робототехника жобасы мен облыстың басқа да әлеуеті зор балаларының жобаларын бағалау мақсатында олардың жобаларының ресми көрмесін ұйымдастырды.

Қазақстанда мектептер ұлттық немесе халықаралық кезең болсын, WRO-ға баруға толық немесе тіпті, жартылай қаржыландыра алмайды. Нәтижесінде көптеген оқушылар таңдау алдында тұруы керек: не өздерін қаржыландыруды іздейді, не қатысудан бас тартады. Дегенмен мұндай жағдайда да сіздің жобаңызға демеуші іздеуден бас тартуға болмайды. Олар көбінесе жеке адамдар, оқу орындары немесе тіпті, мемлекеттік қызметкерлер болуы мүмкін.

WRO халықаралық кезеңіне баратын робототехниканың көпшілігі Назарбаев Зияткерлік мектептерінің оқушылары және тек олар НЗМ ДББҰ-нан сапарға толық қаржыландыруды алады. Неге солай?

Салыстыру үшін барлық пәндік олимпиадалар «Дарын республикалық ғылыми -практикалық орталығының» ұйымдастыруымен және ҚР Білім және ғылым министрлігінің демеушілігімен өтеді. Қазақстанда WRO ұлттық ұйымдастырушысы бұрынғыша Білім министрлігі емес, Назарбаев Зияткерлік мектептері ДББҰ болып табылады. Тиісінше, НЗМ ДББҰ тек өз мектептерінің оқушыларына толық қаржыландыруды бере алады. Сайып келгенде, бұл қисынды: автономды ұйымда НЗМ-нен тыс роботтық олимпиадалық қозғалысты қолдау үшін қаражат жеткіліксіз.

Робототехника бойынша көптеген жарыстар болса да, WRO — олардың арасында ең қолжетімдісі. Алайда Қазақстан алғаш рет \(2004\) жылы Олимпиаданың өзі басталғаннан кейін \(10\​​) жыл өткен соң ғана Дүниежүзілік роботтар олимпиадасына қатысты. НЗМ оқушылары ғана толық қаржыландыруға ие бола алатынына қарамастан, Назарбаев Зияткерлік Мектептері ДББҰ -ның Қазақстанда WRO ұйымдастыруды бастау туралы бастамасы бүкіл елімізге робототехникадан білім беру бойынша тамаша бастама берді. Робототехникада өздерін табуға ынталы мектеп оқушылары көбейіп келеді, олардың саны жыл сайын арта береді! Сондықтан, Пак Элинаның жағдайы бұдан былай ережеден тыс қалмауы үшін «Дарын республикалық ғылыми -практикалық орталығы » WRO-ның республикалық кезеңдерін міндетті түрде қолдауы тиіс екендігі сөзсіз.

Робототехника «бәріне арналған» емес пе?

Неліктен тәлімгерлер маңызды? Әлеуметтік -экономикалық мәртебе мен «ғылым - бұл мен үшін» бе? Қызығушылықтарын қоғам қабылдамайтын «тыс қалып қалған» оқушымен не болады?

Басқа STEM салаларындағыдай, робототехникада да тәлімгер, жаттықтырушы, мұғалімнің рөлі өте маңызды: ол балаларға микроконтроллерге сымды қалай дәнекерлеуді үйретіп, оларға дұрыс деректер кітапханасын табуға үйретіп қана қоймайды, сонымен қатар, балаларды әлемді зерттеп, өз дағдыларын жетілдіруге шабыттандырады.

Бүгінде Қазақстанда робототехника бойынша жоғары білікті жаттықтырушылардың жетіспеушілігі байқалады: жеткілікті тәжірибесі мен білімі бар адамдар, әдетте, мамандандырылған және жекеменшік мектептерде немесе оқу орталықтарында жұмысқа орналасады, ал мұғалімдерге жүктеме шамадан тыс. Егер шеберхананы немесе білдекті табу мүмкін болса, тәлімгерді табу, әсіресе, Алматы мен Нұр-Сұлтаннан тыс жерде, қиынырақ болады.

Бапкерсіз робототехниканы үйрену қиын болса да, мүмкін: студенттер жеке мектептер мен орталықтардың ақылы курстарына жүгіне алады. WRO Қазақстандағы ұлттық ұйымдастырушысы «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ мұғалімдерге де, оқушыларға да тренингтер өткізеді; Роботтар лигасы жеке робототехника мектебі ақылы сабақ береді. Соған қарамастан, экономикалық артықшылықтардан басқа, бұл курстарға қатыса алатын студенттердің әлеуметтік артықшылықтары да бар екенін түсіну маңызды: білімді табу оңай, ол қазірдің өзінде құрылымдалған және студенттердің өзін оқу процесінде орталықтың тәлімгерлері нұсқап отырады. Осылайша қол жетімділік және мәдени, әлеуметтік және ғылыми капиталға үнемі ену мұндай балалардың бойында «ғылым — бұл мен үшін» деген көзқарасты қалыптастыруға ықпал етеді.

Әлеуметтік-экономикалық мәртебесі жоғары студенттер өздерінің қызығушылықтары қолдау көрсетілетін және ынталандырылатын ортада білім алуға бейім. Робототехниканың хоббиі стандартты емес хобби немесе болашақ мамандыққа байсалды дайындық ретінде қабылданады, ал студенттердің өздері робототехника «олардың ісі емес» деген психикалық тосқауылды жеңуге мәжбүр болмайды. Мұндай ортада болу да үлкен мәртебе. Әркім өз қауымдастығы қабылдайтын бақытқа орай бермейді, нәтижесінде STEM мотивациясы қасқағым сәтте жоқ болып кетеді.

\(2019\)  жылы жазғы каникул кезінде сыныптасым екеуміз зерттеу қызметіне қосылуды шештік. Шындығында, біз көптен бері жобалармен айналысқымыз келді, бірақ мұнда бәсекелестік өте қорқынышты болды. Дегенмен біз оны сынап көруді шештік. Мамыр айында жобаны мүмкіндігі шектеулі жандардың мәселелерін шешуге бағыттау идеясы келді. Маусым айында біз Arduino негізінде қарапайым аппараттық және бағдарламалық қамтамасыз ету жүйесін енгізу туралы ойлана бастадық. Бізде мұғалім болмағандықтан, мұғалімдердің жазда оқушыларға сабақ беруге ынтасы шамалы болғандықтан, осындай маңызды мәселені қолға алу аздап қорқынышты болды. Әр түрлі оқулықтардан ақпаратты біртұтас етіп жинау үшін мен бәрін біртіндеп үйренуім керек болды.

Екі айлық ізденістен кейін тәлімгер табылды, бірақ сол уақытқа дейін жұмыстың көп бөлігі жасалды. Тұтастай алғанда, біздің ғылыми кеңесшіміз мектеп әкімшілігінің базасына «жоба жасаушылар» ретінде өз есімдерімізді қосу арқылы көмектесті.

Бізге әкімшілік тарапынан да көп қолдау көрсетілмеді. Олар бізді елеусіз қабылдағандай әсер қалдырды: олар біздің мектепті \(3\)D -принтерді қолдану туралы өтініштерімізге оң жауап бермеді, \(4\) ай күткеніне қарамастан нәтижесінде біз импровизациялауға мәжбүр болдық. Біз ондаған рет сабақтан кейін мұғалімнің кабинетінде болуға рұқсат сұрадық, бірақ күзетшілер бізді әр кеш сайын қуып жіберді. Бір қызығы, бізге халықаралық байқаудың келесі кезеңіне іріктелгеннен кейін, тіпті, сапарға санаулы апталар қалған кезде ғана қалуға рұқсат берілді.

Саяхат алдында әкімшіліктің кенеттен біз конкурсқа бармайтынымызды жариялағаны есімде жақсы қалған. Себебі, бұл жоба оларға өрескел болып көрінді. Бізге неге мектеп әкімшілігінен рұқсат алу керек екені түсініксіз болды (бұл сапар мектеп тарапынан қаржыландырылмаған және оған ешқандай қатысы жоқ). Біз байқада жеңіске жету үшін дайындалған жоқпыз, бірақ білікті адамдардан презентация мен кері байланыс бойынша тәжірибе алғымыз келді. Нәтижесінде біз конкурсқа «рұқсатсыз» бардық. Күтпеген жүлдеге сертификат алуға уақыт келгенде, біз онда мектептің атын көрсетпеуді сұрадық.

Үйге келгенде де ыңғайсыздықтың соңы болмады: біз кенеттен «әріптестерімізден» көп пассивті агрессия ала бастадық. Бізге \(3-4\) ай бұрын ғана жымиған кісілер кенеттен мысқылдай бастады. Әсіресе, мектептегі жалпы зертханада жұмыс істеуге шешім қабылдаған кезде жағдай қиындады. Біз жаңа жоба бастағымыз келді және робототехникамен айналысатын жергілікті ұлдардың бірін шақырдық, бірақ біз жауап ретінде «сіз шынымен де ештеңе істеуді білмейсіз» деген секілді мазаққа ие болдық.  Мектепте робототехникамен тек ер балалар айналысатыны әсер етті ме, онысын білмеймін. Мен бұған сенгім келмейді.

Мұндай оқиғамен мектеп ұжымы робототехникаға деген құштарлығын көтермеген оқушы бөлісті. Нәтижесінде, ол және оның серіктесі «кемеден тыс қалып қалғандай» болды: ресурстарсыз, қолдаусыз және тәлімгерлерсіз. Ақырында, әлеуметтік қысымға байланысты, оқиғаның кейіпкері робототехникадан кетіп, жобалық қызығушылығын тастап кетті.

Ағылшын тілі міндетті ме? Ағылшын тілі мен Дүниежүзілік роботтар олимпиадасы әрқашан бірге ме?

WRO жолындағы тағы бір әлеуметтік-экономикалық кедергі - қатысушылар мен олардың жаттықтырушыларының ағылшын тілін білмеуі. Қазақстан мектептерінде \(2013\) жылдан бастап ағылшын тілі бірінші сыныптан бастап оқытылса да, ақылы және ақысыз курстар, оқулықтар мен ағылшын тілін үйренуге арналған материалдар саны жыл сайын артып келе жатқанымен, тілдік кедергі мәселесі әлі де сақталуда. Сонымен \(2020\) жылы ағылшын тілін меңгеру индексін зерттеуде Қазақстан \(92\) орыннан \(100\)-ға шықты, біліктілік деңгейі «өте төмен» деңгейге шыр айнала түсті. Күте тұрыңыз, ағылшын тілі мен Дүниежүзілік роботтар олимпиадасы арасында қандай байланыс бар? Тікелей!

STEM-ді жақсы білу және керемет жұмыс істейтін мықты жобабұл басқа, ал қазылар алқасына ағылшын тілінде өтетін байқауда бұл туралы ақпаратты жеткізе алу басқа нәрсе. Сіз сөйлетін сөзіңізді жаттап алып, оны мантра сияқты айтуыңызға болады, бірақ WRO-ның халықаралық кезеңінің төрешілері барлық қатысушыларға ағылшын тілінде жүгінеді, роботтың құрастырылғанының егжей-тегжейін ашатын сұрақтар қояды, жобаға және оның келешектегі дамуына қызығушылық танытады. Сонымен қатар, ағылшын тілін білмесе, қатысушылар тек презентация кезінде ғана емес, сонымен қатар WRO-ға басқа мемлекетке барған кезде де қиналады, ол жерлерде ағылшын тілі қарым -қатынастың жалғыз тілі болады емес пе?!

World Robot Olympiad-cында жүлде алу үшін сіз жоспарыңыздан тілдік дайындық тармағын сызып тастауыңыз керек: ағылшын тілін білу міндетті түрде қабылданады.

Әдетте, жас робототехниктер үшін ағылшын тілі WRO-ға барар алдында тікелей қажеттілікке айналады. Өзін-өзі оқыту және дамыту үшін пайдалы ақпараттың үлкен көлемі, ол жетілдірілген \(3\)D-модельдеу немесе нейрондық желілерді құру болсын, ағылшын тіліндегі ресурстардан табуға болады және мұндай материалдардың орыс немесе қазақ тілдеріндегі аудармалары әрдайым бола бермейді. Ағылшын тіліндегі кәсіби білімге ғана емес, сонымен қатар, осы тілді үйренуге арналған материалдарға қол жеткізу әлеуметтік-экономикалық мәртебеге негізделген және ғылыми және мәдени капиталды байытуға, техникалық дағдыларды дамытуға және желіні құруға көбірек мүмкіндіктер ашатын артықшылық болып табылады.

Қорытынды

Жарыстық робототехника — тар жол, тайғақ кешу; мұнда оңайемес, қиын, кейде тіпті, мүмкін емес болып көрінетін сәттер болады. Көптеген жас робототехника әуесқойлары бірқатар әлеуметтік-экономикалық қиындықтарға тап болады: роботты құрастырудың және олимпиадаға қаржыландыруды іздеудің жоғары шығындарынан бастап, тәлімгерсіз жобаны әзірлеуге және мектеп қауымдастығының олардың қызығушылығын қабылдамауға дейін. WRO-ға дайындық және қатысу көптеген айнымалылары бар тапсырма сияқты: сіз жауаптың үйлесетінін ешқашан білмейсіз. Дүниежүзілік роботтар олимпиадасы — бұл әлі де үлкен артықшылықтар, бірақ одан да маңыздысы — ұмтылыс пен табандылық, білім мен дағдылар және не істеп жатқаныңызға деген сүйіспеншілік.

«Beyond Curriculum» қоры «Beyond Robotics» жобасы аясында материалдар циклын «Шеврон» мемлекеттік-жеке меншік серіктестігінің және АҚШ-тың Қазақстандағы елшілігінің қолдауымен жариялауда.

Аударған: Дильназ Жемісбек